Pierwsza szkoła Fontainbleau

(1530 - 1570)

Szkoła Fontainebleau – ogólna nazwa grupy mistrzów (malarzy, architektów, jubilerów), którzy pracowali w pałacu Fontainebleau we Francji, który był ośrodkiem Renesansu w Europie Północnej za czasów króla Franciszka I. Szkoła była utworzona dzięki włoskim artystom, zaproszonym przez Franciszka dla wykonania prac dekoracyjnych we wnętrzach rezydencji królewskiej. Pod kierunkiem artystów włoskich pracowali też artyści francuscy. Z pracami owej grupy twórców do sztuki francuskiej wchodzi manieryzm. 

Wyróżnia się pierwszą i drugą szkołę, istnienie pierwszej trwało w latach 1530-1570. Po inwazji Francji we Włoszech między 1494 i 1499 wzorce włoskich dzieł sztuki, literatury i nauki ukazały się we Francji. Po wstąpieniu na tron Franciszek I, chcąc podkreślić swoją pozycję władzy wybudował rezydencję Fontainebleau, która równała się dworom we Florencji i Mediolanie. Zaprosił znanych włoskich artystów, (niektórzy z nich nie zgodzili się jednak przeprowadzić do Fontainebleau (np. Da Vinci, Michelangelo)) i architektów Vignolę, Sebastiana Serlia i jubilera Benvenuta Celliniego. Ale ich pobyt we Francji był krótki i ślady ich działalności nie były aż tak znaczące. Kluczowe okazało się przybycie Rosso Fiorentino w 1531 roku, który pracował w Fontainebleau do samej śmierci w 1540 roku. Rok później po jego przyjeździe, czyli w 1532 pojawia się Francesco Primaticcio, który już więcej nie opuści Francji, nie licząc krótkiej podróży do Włoch za poleceniem króla. Trzecim z pierwszej szkoły był Nikollo del Abbate, który przybył z Bolonii w 1552 roku za rekomendacją Primaticcia. Ich głównym zadaniem było wykonanie dekoracji wnętrz pałacu, tworzenie obrazów, rzeźb, fresków, reliefów oraz innych przedmiotów sztuki i rzemiosła dla celów użytkowych.

Dla stylu szkoły Fontainebleau charakterystyczna jest dekoracyjność, w pewnym sensie sztuczność, zbytnie wyrafinowanie, która czasami przechodzi w pretensjonalność i afektację. W malarstwie przeważają kontrastowe połączenia kolorów, artyści chętniej stosują zimne tonacje. Postacie, na obrazach zarówno jak i rzeźbach, są wydłużone, często w skomplikowanych pozach i skrętach. Mistrzowie preferują stosować tematy alegoryczne lub zwracać się do tematyki miłosnej i ikonografii mitologicznej, spostrzega się wyraźny erotyzm. W malarstwie szczególnie doceniano doskonałość linii. Istniało takie pojęcie jak wewnętrzny rysunek, to znaczy jakiś pewny projekt/plan, który zaistniał w głowie mistrza i właśnie pod ten wzorzec autor podporządkowywał prawdziwą naturę, aby stworzyć idealny obraz. Jednak, często piękne nimfy i boginie z obrazów przypominały realne kobiety na dworze królewskim.

Dzięki twórczości pierwszej szkoły sztuka francuska przyswoiła sobie dokonania włoskiego renesansu i manieryzmu. Szkoła wywarła także wpływ na niezwiązanych z nią francuskich artystów, takich jak Jean Goujon czy François Clouet.

Z powodu wojen religijnych w okresie 1584-95 i śmierci ostatniego króla Francji z dynastii Walezjuszy Henryka III prace zostały przerwane i pałac był porzucony. Nic nie pozostało po królewskiej sypialni, wykonanej przez Primaticcio, a po salonie księżnej d’Etampes pozostały tylko fragmenty. Sala balowa i galeria Odyseusza, wykonane przez ucznia dell’Abbate zostały zburzone w roku 1697. Jednak widoki wnętrz zostały utrwalone na licznych dywanach i szpalerach.

Mistrz Flory (aktywny w latach 1555-1570):

Żył w XVI w., anonimowy malarz francuski, przedstawiciel szkoły z Fontainebleau, identyfikowany z czynnym we Francji malarzem włoskim Ruggiero dei Ruggieri. Malował akty kobiece na tle drzew i kwiatów (Narodziny Kupidyna, Triumf Flory, Alegoria obfitości). Postacie o charakterystycznych dla manieryzmu wydłużonych proporcjach. 

Triumf Flory;