29. Serlio, Lescot, Delorme;

Architektura świecka we Francji w XVI wieku:

Są to głównie siedziby królewskie lub najbogatszych szlachciców.

Dwa okresy w architekturze:

Pierwszy okres do połowy stulecia – buduje się zamki w nowym stylu, ale utrzymuje się plan średniowieczny, są to głównie zamki nad Loarą; niewiele wiadomo o twórcach, a czasem trudno rozróżnić architektów od budowniczych-wykonawców.

Sebastiano Serlio:

Włoski architekt manieryzmu (1475 – 1554):

• Urodził się w Bolonii w 1475 (był więc rówieśnikiem Michała Anioła), umarł we Francji (Fontainebleau) 1554 lub 1555
• Rozpoczyna jako malarz, był specjalistą od perspektywy
• Jego mistrzem mógł być Peruzzi – choć Serlio był od niego starszy – jest z nim związany w Rzymie od około 1514 do 1527 (Sacco di Roma)
• Dostał od Peruzziego część jego rysunków (możliwe, że były wśród nich rysunki Bramantego. W każdym razie Serlio znał niektóre jego projekty)
• Od 1527 mieszka w Wenecji
• 1537 – opublikowanie prospektu traktatu o architekturze, przynosi mu to dużą popularność
• 1541 – udaje się do Francji na zaproszenie króla Franciszka I

Traktat Serlia o Sette Libri d'architettura (ósma została niedokończona):

• I i II – o geometrii i perspektywie, wyliczeniach matematycznych (1545)
• III – o budowlach starożytnych w Rzymie, Italii i poza Italią (1540)
• IV – o porządkach architektonicznych (1537)
• V – o architekturze sakralnej (Serlio nazywa kościoły „świątyniami” (1547))
• VI – o architekturze mieszkalnej
• VII – o szczególnych sytuacjach, które mogą się przydarzyć architektowi oraz o renowacji stojących już budowli (1575)
• Księgi wydawane nie po kolei
• Był pierwszym praktycznym podręcznikiem architektury
• Został szybko przetłumaczony na francuski, niemiecki, flamandzki, hiszpański, holenderski i angielski
• Odegrał dużą rolę, gdyż można w nim było znaleźć proste zestawienia elementów architektury antycznej z nowożytną
• Wydawany wraz z ilustracjami: rysunki i diagramy, np. jak skonstruować dany porządek
• Powstała także Extraordinario libro – o budowaniu bram i portali

• Projektował fasady kościołów, żeby były bardziej klasyczne, dzieli je na dwie kondygnacje i wprowadza kolumny, fronton, ten model będzie trwał do XVIII wieku.

• Zaproszony przez króla Francji pracował w Fointenbleau;
• Zbudował zamek D’Ancy-le-Franc.

Zamek w Ancy-le-Franc w Burgundii (

1544-1550):

Fundator: Antoine de Clermont, comte de Tonnerre;

Wszystko symetryczne, cztery skrzydła wokół prostokątnego dziedzińca, alkierze na narożach (Francuzi nazywają je pawilonami);

Drugi okres – początek to wstąpienie na tron Henryka II w 1547 roku i zlecenie Lescot odbudowy Luwru.

Pierre Lescot (ok. 1510-1578) 

– pan na Clagny, doradca królewski; generalnie raczej nie był architektem, nie są znane jego budowle (poza Luwrem);

Philibert Delorme (może pojawić się także pisownia: de l’Orme)  (ok. 1515-1570):

– francuski architekt, jako jeden z pierwszych kształcił się we Włoszech, znał budowle starożytne i renesansowe, napisał dwa traktaty o architekturze: Nouvelles invenrions pour bien tir et a petits frais (1561) i Architecture (1567);

Nowe prądy w drugim okresie: dążenie do symetrii, bezpośredni kontakt z budowlami starożytnymi, lektura Witruwiusza (Dziesięć ksiąg o architekturze), lektura traktatów Serlia i Vignoli;

Przebudowa Luwru – fundacja Franciszka I, pod kierunkiem Lescot i Jeana Goujona (rzeźbiarz), południowa część zachodniego skrzydła Cour Carrée i Wielka Sala; wprowadzenie półkolistych arkad na parterze, wysokie okna na pierwszym piętrze i mniejsze w pasie attykowym rozdzielone ryzalitami, nad nimi łukowe frontony wypełnione dekoracją rzeźbiarską, oculusy w ryzalitach nad drzwiami; harmonia linii prostych i wygiętych, kanelowania, reliefy, równowaga pionów i poziomów.

Pałac Tuileries – fundacja Katarzyny Medycejskiej w 1564, architektem Philibert Delorme; pałac spłonął w 1871 roku, pozostały tylko boczne pawilony: Pavillon de Flore od południa i Pavillon de Marsan od północy.