24. Andrea Mantegna

- urodzony w 1431, zmarł w 1506 roku;

• kształcił się w Padwie (terytorium weneckie), gdzie trudnił się w odlewach gipsowych rzeźb antycznych, czynił kopie obrazów z Toskanii, Rzymu;
• Warsztat Bellinich - poślubił jedną z córek mistrza;
• naśladowanie w malarstwie antycznych marmurów; postacie nie przypominają żywych, bardziej rzeźby;
• liczne studia nad marmurami i figurami gipsowymi czynią jego styl indywidualnym;
• rysowanie żywych postaci, nie tylko wzory z rzeźb; uważał, że rzeźby są doskonalsze od natury, ale ostatecznie przetwarzał obie możliwości;
• maniera nieco sztywna, figury jakby odkute z kamienia, nie oparte o żywy wzór - początkowo; 

Ołtarz św. Łukasza (1453), tempera na desce;

• struktura ołtarza jest średniowieczna;
• widoczna maniera bizantyzująca;
• ostro ukazane fałdy szat nie przesłaniają kubiczności figur;

Adoracja pasterzy (1451-53);

• sztywne postacie, gesty nie są dobrze opracowane;
• postacie ludzkie nie do końca wpisane w krajobraz;
• zamiłowanie do ujęcia postaci w perspektywie od nóg - tutaj Dzieciątko (nie jest do końca udane przedstawienie);

Modlitwa Chrystusa na Górze Oliwnej (ok. 1459);

• podwyższenie punktu widzenia, co niesie za sobą zmianę kompozycji sceny;
• leżące postacie Apostołów w skrócie perspektywicznym;

Portrety z profilu:

Portret mężczyzny (ok. 1450)

Francesco Gonzaga (ok. 1461);

Portrety en trois quatre:

Carlo de' Medici (1460-66)

Kardynał Ludovico Trevisan (1459-60)

• doskonale widoczne bruzdy pod oczami, zmarszczki na szyi -> brak idealizacji;

Męczeństwo św. Sebastiana (1457-58);

Męczeństwo św. Sebastiana (ok. 1480);

• znakomite studium rzeźby i detalu architektonicznego;
• obraz wcześniejszy ujęty bardziej rzeźbiarsko;

Poliptyk św. Zenona w kościele San Zeno w Weronie (1457-60);

• to dzieło otworzyło artyście drogę do wielkich zleceń;
• ołtarz architektoniczny;

Panel centralny;

Ofiarowanie Chrystusa w świątyni (ok. 1460);

• postać chłopca po prawej stronie uważana jest za autoportret artysty;
• doskonałe piękno kobiecej twarzy;
• scena jako alegoria dobrej śmierci;

Zaśnięcie Marii z widokiem portu (1460-64);

• daleki pejzaż - obserwacja natury;
• dobre wpisanie w perspektywę pomieszczenia;

Okres pracy dla Gonzagów:

Część środkowa (Pokłon Magów) i jedno ze skrzydeł (Wniebowstąpienie) tryptyku z kaplicy Palazzo Ducale w Mantui (1460-64):

Pokłon Magów;

Wniebowstąpienie;

• ołtarz dla kaplicy zamkowej;
• bardzo bogata kolorystyka - duże zróżnicowanie barw ciepłych i zimnych;
• w środkowej scenie perspektywa otwiera się bardzo daleko;
• w scenie Wniebowzięcia grupa postaci spogląda w górę, dzięki temu linia wzroku obserwatora przesuwa się po obrazie;
• Chrystus ukształtowany rzeźbiarsko;

Camera degli Sposi w Palazzo Ducale w Mantui (1465-74):

Ściany północna i zachodnia + sklepienie;

• zastosowany wyższy punkt widzenia, stopy postaci widoczne na pierwszym planie, stosownie do zasad perspektywy;
• w tym miejscu w malarstwie zaczyna się iluzja;

Ściana północna - Dwór Ludovica III Gonzagi;

• dekoracja imitująca sztukaterie;
• kotara - zaglądanie za panoramy życia dworskiego;

Ściana zachodnia - Spotkanie Ludovica, Federica i Francesca Gonzagi;

• supraporta z puttami, trzymającymi tablicę - wielkie oddziaływanie na sztukę północy (m.in. Durer);
• daleki pejzaż, postacie zastygłe w bezruchu;

Oculus;

• rodzaj tarasu widokowego;
• obramienia z owocami;

Sklepienie;

• przedstawienia antycznych bohaterów i władców (popiersia Cezarów), postacie mitologiczne;

Herkules z łukiem;

Arion i żeglarze;

Cesarz Oktawian August;

Triumf Juliusza Cezara z Palazzo San Sebastian w Mantui (przed 1486);

• trębacze i chorążowie;
• porównanie do Bitwy pod San Romano (Paolo Ucello)
• książę - kolejne wcielenie Juliusza Cezara;
• w tym pomieszczeniu przyjmowano posłów z delegacji;
• umiejętne dzieło dojrzałego artysty;
• artyści przejmują od Mantegni taki sposób przedstawiania triumfu;

Pallas Atena wypędza Występki z Ogrodu Cnót ze studiolo Izabeli d'Este w Mantui (1499-1502):

• studiolo - pokój do pisania listów, pamiętników, osobliwości; małe pomieszczenie;

Parnas ze studiolo, 1497;

Madonna z cherubinami, ok. 1485

• umiejętnie malowane dłonie dziecka;

Święta Rodzina (1495-1500);

• postacie wydobyte z ciemnego tła, najjaśniejsza postać Dzieciątka;

Lament nad Martwym Chrystusem, ok. 1490;

• niesamowicie udany skrót perspektywiczny;
• zainteresowanie śmiercią postaci i ukazaniem martwego ciała;
• bardzo rzeźbiarskie, emocjonalne przedstawienie;

Adoracja Magów (1495-1505);

• kultura przedmiotu materialnego, jako nieodłączna część naszego życia;
• zindywidualizowane rysy twarzy;

Rysunki:

• Portrety męskie (1470-75):

Francesco II Gonzaga ok. 1490;

• plastyka rzeźbiarska;
• wrażliwość kreski;

Miłował się w odbijaniu miedziorytów. : rozpoczyna tę technikę we Włoszech.

Bitwa morskich potworów, ok. 1475;

Madonna z Dzieciątkiem, 1490-91;