8. Pyszczyn

Pierwszy pałac w Pyszczynie wybudował już zapewne w 1365 roku członek możnej, rycerskiej rodziny von Czirn. Kolejnymi właścicielami od roku 1520 była rodzina von Reichenbach i najprawdopodobniej to z ich inicjatywy przeprowadzano kolejne przebudowy.

"W 1727 roku biskup wrocławski Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg wydzierżawił cały majątek wraz z siedzibą szlachecką Heinrichowi Gottfriedowi baronowi von Spättgen. W tym samym roku córka Heinricha Gottfrieda, Josefa Barbara von Spättgen wyszła za mąż za Friedricha Rudolfa hrabiego von Matuschka und Toppolczan, wnosząc w ślubnym wianie nabytą przez ojca posiadłość. W rękach von Matuschków-Toppolczanów dobra pyszczyńskie pozostały przez 218 lat, aż do 1945 roku. Jak informuje napis zamieszczony na portalu pałacowym jeszcze w 1727 roku zakończona została jego przebudowa „Renov. MDCCXXVII”, którą sfinansował Heinrich Gottfried von Spättgen. Wówczas dobudowana została pałacowa kaplica. W latach 1794-1796 pałac został rozbudowany poprzez podwyższenie i powiększenie jego korpusu oraz dobudowanie nowego skrzydła, które wchłonęło wspomnianą wcześniej kaplicę. W 1882 roku pałac gruntownie odnowiono, a także wzniesiono od strony ogrodu loggię z ozdobnymi schodami tarasem. O modernizacjach tych informują nas nieznane dotychczas plany z 1881 roku, które przechowywane są obecnie w Architekturmuseum der Technischen Universität Berlin (Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie). Wśród planów znajdują się: widok pałacu od strony zachodniej/ogrodu, widok od strony północnej/ulicy, widok głównej elewacji, plany pierwszego i drugiego piętra, plan parteru, szczegóły architektoniczne głównego portalu z zegarem i postacią rycerza (widok z boku i przodu), a także plany pałacowej kaplicy: przekrój poprzeczny z ołtarzem, przekrój podłużny/ławki/okna, rzuty piętra i elewacji z dwoma oknami. Plany pochodzą z 30 stycznia 1881 roku (pałac), 6 maja 1881 roku (kaplica), 8 czerwca 1881 (szczegóły architektoniczne głównego portalu z zegarem i postacią rycerza). Ich autorem jest znany architekt Carl Johann Bogislaw Lüdecke (ur. 21.01.1826 r. w Szczecinie; zm. 21.01.1894 r. we Wrocławiu), spod ręki którego wyszły m.in. pałac w Kopicach (1864), pałac w Brynku (1871), kościół pw. św. Mikołaja w Brzegu (1883), a także renowacja ratusza (1884-1891) i katedry św. Marii Magdaleny (1890-1892) we Wrocławiu." - więcej TU

1870-1900 - Pałac w Pyszczynie (Pitschen) na litografii Th. Blätterbauera z teki Alexandra Dunckera.

Plany C. J. B. Lüdecke:

Widok głównej elewacji;

Widok od strony północnej (ulicy);

Widok od strony zachodniej (ogrodu);

Plan parteru;

Plan I piętra;

Plan II piętra;

Kaplica:

W roku 1945 Rosjanie wywieźli z pałacu większość wyposażenia pochodzącego jeszcze z XVII wieku i częściowo zdewastowali obiekt. Remont przeprowadzano w latach 1954-57.

"Wewnątrz pałacu zachowała się reprezentacyjna barokowa klatka schodowa: schody z białego marmuru, masywna balustrada, sufit ozdobiony stiukowymi dekoracjami z wieńców akantowych i palmetowych oraz tarczami herbowymi. Otaczający budowlę teren w trakcie pierwszej XVIII-wiecznej (1727 r.) renowacji przekształcono w niewielki ogród ozdobny. W pałacu pyszczyńskim w 1828 roku przez kilka dni przebywał pruski następca tronu Fryderyk Wilhelm IV, który wizytował odbywające się w okolicy Góry Pyszczyńskiej wielkie manewry armii pruskiej. W początkach XIX w. (przed 1829 r.) powstał znacznie większy park. Otoczony kamiennym murem postawionym w 1923 roku zajmuje obecnie obszar 6,3 ha (całość majątku przypałacowego to obszar o powierzchni 8,27 ha)."

Wnętrza:

Zdjęcia planów obiektów i wnętrz, jak i cytowanego tekstu pochodzą - stąd.

Po drugiej wojnie światowej do lat 40 -tych XX wieku majątek administrowały Państwowe Nieruchomości Ziemskie, w 1949 roku utworzono PGR. W 2012 roku obiekt należał do Agencji Nieruchomości Artystycznych, a od sierpnia 2013 roku pałac zakupiła osoba prywatna za kwotę 848 tys. 500 zł i planuje "kontynuować historyczne funkcje pałacu", zapewne więc stanie się prywatnym mieszkaniem.

Zdjęcia z listopada 2013:

Fasada północna;

Detale:

Widok od strony północno-zachodniej;

Strona zachodnia z detalami:

Elewacja frontowa: