61. Donato Bramante

- właściwie Donato di Angelo del Pasciuccio; urodzony w Monte Asdrualdo (ob. Fermignano) pod Urbino w 1444 roku, zmarł w Rzymie w 1514;

- wybitny architekt, twórca oryginalnych budowli o monumentalnych, śmiałych formach, wzniesionych w Mediolanie Sforzów i w Rzymie papieża Juliusza II;

Santa Maria presso San Satiro w Mediolanie, wnętrze chóru - fresk, 1485:

Santa Maria delle Gazie, 1492-93:

- w początkach swej twórczości uprawiał malarstwo. W 1480 roku zamieszkał w Mediolanie, gdzie obok wybitnych projektów architektonicznych (kościoły Santa Maria presso San Satiro i Santa Maria delle Grazie, krużganki kościoła Sant' Ambrogio) wykonał obrazy, które ze względu na skalę postaci i mistrzowską perspektywę wywarły wpływ na szkołę lombardzką.

W mediolańskiej Brerze znajdują się zdjęte ze ściany freski Uzbrojeni mężczyźni (ok. 1481) oraz tablica Chrystus przy słupie (ok. 1490), jedyny obraz artysty o pewnej atrybucji. 

W Castello Sforzesco można oglądać symboliczny fresk Argos, wykonany przy współpracy z Bramantinem.

Piazza Ducale, 1492-96, Vigevano:

Spiralna klatka schodowa:

Po upadku księcia Ludovica il Moro Sforzy, w 1499 roku Bramante przeniósł się do Rzymu, gdzie wzniósł monumentalne budowle nawiązujące do antyku (jego tepietto obok kościoła San Pietro in Montorio wywarło duże wrażenie na artystach epoki, głównie na Rafaelu) i w krótkim czasie stał się najważniejszym architektem dworu papieskiego.

Tempietto, 1502:

- uważane za wzór klasycznego renesansu;

- ufundowane przez hiszpańską parę królewską - Ferdynanda i Izabelę, którzy chcieli w ten sposób upamiętnić miejsce ukrzyżowania apostoła Piotra;

- okrągła świątynia wg projektu 60-letniego ucznia Luciano Laurany jak żadna inna wcześniejsza budowla zbliża się do wzorców antycznych;

- mimo niewielkich rozmiarów charakteryzuje ją niespotykany dotąd monumentalizm i plastyczność, a jej wyważone proporcje harmonijnie odpowiadają niewielkiej powierzchni dziedzińca klasztornego;

- dominujący porządek dorycki dolnego piętra został opracowany w oparciu o badania archeologiczne;

Na zlecenie Juliusza II rozbudował Pałac Watykański (loggie wokół dziedzińca Cortile di San Damaso) i wykonał projekt połączenia pałacu z willą Belwedere, a w 1506 roku rozpoczął przebudowę Bazyliki św. Piotra, którą kontynuował Michał Anioł.

Projekt Cortile de Belwedere:

- prace rozpoczęły się po intronizacji Juliusza II;

- liczący niemal 300 m długości;

- późniejszy Cortile della Pigna

- służył niegdyś jako reprezentacyjny i ogrodowy dziedziniec;