43. Giacomo Barozzi da Vignola

Traktat Witruwiusza i inne traktaty architektoniczne:

 1486 – pierwsze drukowane wydanie traktatu Witruwiusza

 I połowa XVI wieku – pojawia się wiele wydań po łacinie i po włosku, są uzupełniane ilustracjami

 1521 – pierwszy przekład włoski Cesariana, ucznia Bramantego

 1556 – wydano Witruwiusza w tłumaczeniu biskupa Barbaro z ilustracjami Palladia – najpopularniejsze wydanie, wypiera wszystkie wcześniejsze

 Wszystkie traktaty z XVI wieku opierają się na Witruwiuszu i interpretacji jego reguł przez Albertiego

 Trzy najważniejsze traktaty: Serlia, Vignoli, Palladia

Giacomo Barozzi da Vignola:

portret;

 1507 (Vignola pod Modeną) - 1573

 Najważniejsze osiągnięcie: tworzy dwa nowe typy kościołów 1) na wydłużonym planie centralnym z owalną kopułą 2) typ kościoła jezuickiego wzorowanego na Il Gesù

 Jest architektem manierystycznym, ale jego projekty są bardzo klasyczne i dokładnie odwzorowują porządki architektoniczne

 1562 – publikacja Regola delli Cinque Ordini d’Architettura, traktatu Vignoli, naśladuje traktat Serlia, również zamieszcza ryciny; dotyczy jedynie detali porządków klasycznych

Villa Giulia:

 Kiedyś znajdowała się pod miastem, obecnie w Rzymie

 Budowana od 1550 do 1553

 Fundator – papież Juliusz II

 Bartolomeo Ammanati – projektuje Nimfeum i ogrody

 Villa suburbana – willa podmiejska, budowana tuż przy mieście, przeznaczona była wyłącznie dla przyjemności i przeznaczona na krótkie pobyty, najczęściej w ogóle nie planowano tam sypialni

 Nawiązuje do Belwederu papieża Juliusza II wzniesionego przez Bramante, a półkolisty dziedziniec do Villa Madama

 Kontrast fasady od ulicy i elewacji ogrodowej:

 Fasada od ulicy: dość surowa, prosta, akcentowana jest oś pionowa przypominająca podwójny łuk triumfalny, wejście główne w formie łuku triumfalnego jest rustykowane

 Fasada ogrodowa: półkolista kolumnada z prostym belkowaniem, powyżej 

gładkie płyciny

 Nimfeum – loggia, która wyznacza środek ogrodu; powtarza plan willi – ma prostą fasadę, a po drugiej stronie dwa biegi schodów, które układają się w łuk

 Obecnie mieści się tam Museo Nazionale Etrusco

Villa Farnese w Capraroli pod Viterbo:

 Budowa rozpoczyna się w latach 20-tych XVI wieku;

 Plan – pięciobok, popularny plan ówczesnych fortec; 5 ogromnych bastionów; typ palazzo in fortezza; kolisty dziedziniec wewnętrzny – pochodzą od poprzednich architektów

 1559 – Vignola przejmuje budowę; projektuje główne wejście i górną część budowli ponad piano nobile

 Podział elewacji płaskimi pilastrami i pozostawienie na skraju elewacji płaskich powierzchni obramowanych kamieniami narożnymi

 Nie jest to tak naprawdę villa, dlatego częściej określa się budowlę jako pałac

 Inspiracje Bramantem: okrągły dziedziniec; rustykowany parter i piętro z parami półkolumn występującymi na przemian z otworami jak w Domu Rafaela; mały prostokątny otwór flankowany półkolumnami alternowane z półkoliście zamkniętym otworem – jak w Belwederze Juliusza II; bogato dekorowana, spiralna klatka schodowa – powiększenie klatki z Belwederu.

 Obecnie jest letnią rezydencją prezydenta Włoch

Kościół San Andrea In Via Flamina w Rzymie:

 Ukończony w 1554

 Najwcześniejszy przykład kościoła z owalną kopułą – ten typ uzyskuje dużą popularność w XVII wieku w budowlach barokowych; wywodzi się z architektury rzymskich grobowców, np. mauzoleum Cecylii Metelli

 Plan – świątynia na planie kwadratu przykryta kopułą „rozciągnięta” wzdłuż jednej osi

 Kopuła jest owalna, ale pomimo tego wnętrze ma kształt prostokąta. Owalne wnętrze nakryte owalną kopułą pojawi się dopiero w Santa Anna dei Palafrenieri

Kościół Il Gesù w Rzymie:

 1568 – rozpoczęcie budowy; wcześniej w 1554 projekt kościoła dla jezuitów stworzył Michał Anioł, jednak nie został on zrealizowany

 Budowa kończona przez Giacomo della Porta – po śmierci Vignoli zaprojektował nową, obecną fasadę;

 Budowla miała służyć celom kontrreformacyjnym, czyli musiała mieć dobrą akustykę i takie rozmiary, by pomieścić wielu ludzi – stąd zastosowanie szerokiej nawy i sklepienia kolebkowego

 Plan: szeroka nawa; nie ma naw bocznych – zamiast nich wprowadzono kaplice, ale połączono je ze sobą przejściami; transept prawie nie wychodzi poza bryłę świątyni; kwadratowe skrzyżowanie naw nakryte kopułą, która dobrze oświetla ołtarz główny i ołtarze boczne w ramionach transeptu; krótkie prezbiterium z apsydą

 Oddziaływania architektury Albertiego: zastosowanie kaplic zamiast naw bocznych (np. Sant’Andrea w Mantui), typ dwukondygnacyjnej fasady z wolutami po bokach (np. Santa Maria Novella we Florencji)

 Duże oddziaływanie tego typu kościoła, na nim wzorował się prawie każdy kościół jezuicki i wiele innych kościołów barokowych

Santa Anna dei Palafrenieri:

 Rozpoczęcie budowy na przełomie 1572/73

 Budowa dokończona przez syna Vignoli

 Fasada jest jeszcze płaska

 Zarys owalnej kopuły jest widoczny w planie